زغال سنگ ۴۰۰ دلاری ایران زیر خاک مانده| دولت، بهایی برای زغال سنگ قائل نیست

به گزارش می‌متالز، سعید صمدی: زغال هنوز که هنوز است منبع اصلی انرژی در دنیا است. همچنین زغال منبع اصلی انرژی در انقلاب صنعتی در قرن ۱۷ و ۱۸ فرانسه بوده است. اساسا انقلاب صنعتی زمانی توانست شروع شود که تحول در استخراج زغال شروع شد. ابتدای قرن بیستم نیز همه فکر می‌کردند با توجه به منابع جدید انرژی که می‌آید زغال تا اواسط این قرن با توجه به مشکلات استخراج و ... از دنیا خداحافظی کند. اما قرن بیستم تمام شد و زغال سخت جانی کرد و نه تنها حذف نشد بلکه حتی حجم استخراج آن نیز بالاتر رفت. همه هم پیش بینی می‌کنند حداقل تا سال ۲۰۵۰ مصرف زغال در دنیا افزایشی باشد؛ چرا که زغال منبع انرژی ارزانی و همچنین در دسترس است.

حدود چهار سال پیش ترامپ در بدو ریاست جمهوری اولین کاری که کرد گفت؛ معادن زغال سنگ آمریکا را احیا می‌کنم و یک سری از معادنی که تعطیل شده بودند را مجوز کار دوباره داد. آمریکا دومین زغال دنیا بعد از چین است. استدلال ترامپ هم این بود که چین و سایر رقبا از منبع انرژی ارزان استفاده می‌کنند، اما آمریکایی‌ها با یک سری از بهانه‌های بی ربط خودشان را از منبع انرژی محروم می‌کنند، بنابراین قیمت تمام شده تولیدات بالا می‌رفت و نمی‌توانستند با دنیا رقابت کنند؛ بنابراین ترامپ شروع به احیای یکسری از معادن کرد و همان سیاست هنوز که هنوز است ادامه دارد؛ چون در شرایط مساوی زغال تقریبا ارزان‌ترین منبع انرژی است.

هر وقت درباره آلودگی صحبت می‌شود کارشناسان و مردم انگشت اتهام شان را به سمت زغال نشانه می‌گیرند درحالی که هیچ وقت گاز و مشتقات نفتی رقیب زغال از نظر آلودگی نیستند. البته منظور از آلودگی، تولید گاز کربنیک است

هر وقت درباره آلودگی صحبت می‌شود کارشناسان و مردم انگشت اتهام شان را به سمت زغال نشانه می‌گیرند، در این حوزه رقیب زغال انرژی‌های پاک و انرژی هسته‌ای است. هر چند انرژی هسته‌ای آلودگی‌هایی دارد، اما حداقل آلودگی هوا ایجاد نمی‌کند؛ بنابراین هیچ وقت گاز و مشتقات نفتی رقیب زغال از نظر آلودگی نیستند. البته منظور از آلودگی، تولید گاز کربنیک است. الان شرایط اقلیمی و ... که تغییر یافته است همگی در اثر گاز کربنیک است؛ این گاز کربنیک است که باعث شده هوا گرم‌تر شود؛ بنابراین می‌گویند مصرف سوخت‌های فسیلی را پایین بیاوریم تا تولید گاز کربنیک کمتر شود.

همچنین زمانی که می‌گویند سوخت‌های فسیلی همه فکر می‌کنند منظور فقط زغال سنگ است. درحالی که از نظر تولید گاز کربنیک بین نفت، گاز و زغال سنگ خیلی تفاوت معنا داری وجود ندارد. برای مثال مصرف زغال سنگ ایران خیلی محدود است، اما از نظر تولید گاز کربنیک فوق العاده کشور خطرناکی است. یعنی به نسبت سرانه جزو بالاترین تولید کنندگان گاز کربنیک است. درحالی که ما زغال مصرف نمی‌کنیم و گاز مصرف می‌کنیم.

همچنین همین اروپا هم یک سری از کشور‌ها حدود ۶۰ تا ۵۰ درصد که به صورت میانگین ۴۵ درصد از برق خود را از طریق زغال تامین می‌کند. در آینده نیز با توجه به اینکه کشور‌های در حال توسعه وارد می‌شوند و همه رشد اقتصادی شان توسعه می‌یابد و این جمعیت‌های بالا از جمله اندونزی، هند و ... همگی لوازم و ابزار می‌خواهند و همگی انرژی نیاز دارند؛ لذا این‌ها به سراغ انرژی می‌آیند و این حوزه معدنی تا سال ۲۰۵۰ بازار دارد و محکم سر کار خود ایستاده است. این درحالی ست که منابع زغال سنگ ایران منابع دست نخورده‌ای است و بهتر است از این فرصت استفاده کنیم تا زمانی که زغال سنگ خریدار دارد آن را به فروش برسانیم؛ چرا که بعد ممکن است تا ۵۰ سال دیگر زغال سنگ ارزشی نداشته باشد.

در ارتباط با دنیا هم قیمت زغال همواره افزایشی بوده و قیمت کاهشی نداشته است. یک ارتباطی اغلب با قیمت نفت داشته است و بعد از اختلافات روسیه و اوکراین قیمت زغال خیلی وحشتناک بالا رفته است؛ چرا که این دو، کشور‌های عمده تولیدکننده زغال بوده اند؛ بنابراین نقش تعیین کننده در این حوزه داشته اند. از طرفی زغال برعکس نفت که ۸۰ درصد آن در بازار‌های جهانی عرضه می‌شود و کشور‌های تولیدکننده نفت بخشی را تولید و مابقی به بازار عرضه می‌شود. چون تولیدکننده‌ها محدود هستند.

قیمت زغال خیلی بالا رفته است و نسبت به فروردین سال ۱۴۰۰ چهار برابر افزایش یافته است. یعنی زغال ۹۰ دلار در بازار خارجی به ۴۰۰ دلار در هر تن رسیده است.

اما زغال برعکس است و ۸۰ درصد مصرف آن داخلی و فقط ۲۰ درصد خارجی است؛ چرا که همه کشور‌های تولید کننده خودشان به این ماده معدنی نیاز دارند؛ لذا وقتی عرضه زغال به بازار جهانی دچار سکته موقتی می‌شود خیلی تاثیر بالایی در بازار جهانی می‌گذارد. همچنین به دلیل این مسائل، قیمت زغال خیلی بالا رفته است و نسبت به فروردین سال ۱۴۰۰ چهار برابر افزایش یافته است. یعنی زغال ۹۰ دلار در بازار خارجی به ۴۰۰ دلار در هر تن رسیده است. هر چند ممکن است ۴۰۰ دلار باقی نماند، اما ۲۵۰ دلار متوقف می‌شود و باز با ۹۰ دلار خیلی اختلاف دارد؛ لذا زغال بازار جهانی خیلی خوبی دارد و الان هم خیلی متقاضیان زغال ایران هستند، اما متاسفانه نمی‌توانیم جایگاهی در حوزه جهانی زغال داشته باشیم.

زغال کک شو متالورژی که مخصوص تولید فولاد و دیگری زغال حرارتی است. تقریبا در زغال متالوژی که ایران وارد کننده زغال است. یعنی الان ۵۰ درصد از زغال مورد نیاز کشور به رغم ذخایری که داریم وارد می‌شود. در زغال ترمال یا همان حرارتی نیز، چون تاکنون تقاضایی وجود نداشته خیلی سرمایه گذاری نشده و تولید ایران در حد ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن در سال است که حدود ۲۰۰ هزار تن آن مصرف داخلی دارد و یک سری جا‌ها که فرا آلیاژ‌ها مصرف می‌کنند و بخشی هم صادر می‌شود خیلی عدد بزرگی نیست، چون سرمایه گذاری نکردیم و وارد بازار جهانی نشده ایم. اما اگر شرایط مساعد باشد و چشم انداز و شفافیتی در سیاست‌های دولت باشد ظرفیت سرمایه گذاری بالایی در این حوزه ایجاد خواهد شد. به خصوص که ذخایر زغال حرارتی که در ایران چند ۱۰ میلیون تنی است و ظرفیت سرمایه گذاری و حاشیه سود بالایی نیز دارد.

همچنین دوره سرمایه گذاری زغال این شکلی نیست که الان سرمایه گذاری کنید و شش ماه دیگر به نتیجه برسید. دوره سرمایه گذاری زغال حداقل سه سال زمان می‌برد تا منطقه آماده شود، تونل‌های دسترسی ایجاد و معدن تجهیز شود. اگر سیاست‌ها شفاف شود سرمایه گذاری در حوزه زغال حرارتی می‌تواند بالا رود. در کک شو هم همین وضعیت وجود دارد، اما متاسفانه سیاست‌ها هم در حوزه زغال حرارتی مبهم است و هم در حوزه زغال کک شو نیز، چون دولت قیمت تکلیفی برای آن می‌گذارد و صادرات را هم ممنوع کرده است کسی سراغ سرمایه گذاری نمی‌رود.

منبع: تحلیل بازار